Schoolontwikkeling als collectief leerproces waarin alle professionals mede-eigenaar worden
Het gaat om toepassen van het proces van Sociaal Ontwerpend Leren binnen:
- het schoolplan en het jaarplan
- onderwijsperiodes waarin onderwijsteams samen het proces doorlopen van onderwijs ontwerpen, uitvoeren, evalueren en borgen
- het persoonlijke ontwikkelplan van elke medewerker
Hoe dan?
Onderwijsteams die samen het proces doorlopen van onderwijs ontwerpen, uitvoeren, evalueren en borgen via de werkwijze van Sociaal Ontwerpend Leren.
Dit is het kern-werkproces. Als professionals werk je in onderwijsteams in onderwijsperiodes van bijvoorbeeld 5 x 8 weken. Je ziet elkaar bezig in de praktijk en je ontwerpt samen in een reflectieve dialoog leerdoelen en didactiek. Wanneer je dit goed doet, vorm je met elkaar een ideale professionele leergemeenschap.
Wil je dit sociaal ontwerpende leerproces verrijken, dan kun je, samen met interne of externe experts, het onderwijs verbeteren of innoveren. Tegelijkertijd werk je aan je eigen professionaliteit. Daarmee werk je aan het jaarplan en aan je eigen persoonlijke ontwikkelplan. Professionalisering staat zo altijd in dienst van de schoolontwikkeling.
We weten uit onderzoek dat integratie van deze – in het algemeen losstaande – werkprocessen, leidt tot minder werkdruk, meer werkgeluk en hogere resultaten. In de huidige tijd waarin we staan voor complexe uitdagingen, kun je alleen als team samen verantwoordelijkheid nemen voor de kwaliteitszorg. Ook de onderwijsinspectie daagt de scholen hiertoe uit: naast de basiskwaliteit van de school vraagt de inspectie om eigen aspecten van kwaliteit (Onderzoekskader 2021).
Voor deze vorm van kwaliteitszorg is de – op Sociaal Ontwerpend Leren gebaseerde – jaarplancyclus bedoeld. Deze bestaat uit vier fasen, zie afbeelding 5 hieronder. In deze afbeelding is de samenhang van de werkprocessen weergegeven.
Fase 1 – de gele fase
We vieren de resultaten via een presentatie. “Wat hebben we dit jaar met elkaar bereikt?” Je hebt aan het begin van het schooljaar nagedacht over de manier waarop je dat aan elkaar presenteert. Besteed bij dit terug kijken altijd aandacht aan de resultaten en aan het Sociaal Ontwerpende Leerproces er naartoe. Het delen van wordingsgeschiedenissen is de eerste vorm van vieren. En bedenk: in de agrarische wereld wordt het oogstfeest hoe dan ook gevierd, of de oogst nu groot is of klein!
Resultaten en processen van het afgelopen jaar evalueer je vervolgens – aan de hand van feedback van alle betrokkenen. Zo krijg je een beeld van de opbrengst en zicht op het vervolg.
Fase 2 – de blauwe fase
We verkennen: we hebben met elkaar gewerkt vanuit een gedeelde visie, vanuit onze opvoed- en onderwijsidealen. Hebben we dat ook echt gedaan en zijn we het daar nog over eens? We reflecteren met elkaar op die laag van ons handelen. Op grond hiervan en van onze evaluatie op basis van de verkregen feedback, formuleren we nieuwe ontwikkelopdrachten aan onszelf als team en voor ieder teamlid persoonlijk.
Fase 3 – de groene fase
Hoe kunnen we ieders drive – talenten, fase van ontwikkeling, waarden – benutten bij de realisering van ons jaarplan? Hoe richten we op grond hiervan de onderwijs- en expertteams in? Door samen na te denken over de grote lijn van een aanpak, groeit het eigenaarschap in het team.
Fase 4 – de rode fase
Het grootste deel van het schooljaar is ‘rood’. Er lopen twee parallele processen:
- De onderwijsteams doorlopen – bijvoorbeeld 5 keer per jaar in een periode van 8 weken – het Sociaal Ontwerpende Leerproces van onderwijs ontwerpen, uitvoeren, evalueren en borgen.
- De expertteams doorlopen het Sociaal Ontwerpende Leerproces van het ontwerpen en invoeren van nieuwe aanpakken voortkomend uit de ontwikkelopdrachten die geformuleerd zijn in de blauwe fase van het jaarplan.
Procesbegeleiding
De schoolleider brengt de teams meermaals per jaar samen om uit te wisselen, af te stemmen en in te spelen op het voortschrijdende inzicht. De schoolleider stuurt – als het nodig is autoritair – op de zelfsturing van de teams.
Alle Sociaal Ontwerpende Leerprocessen staan onder leiding van getrainde procesbegeleiders. Zij bewaken de reflectieve dialoog. De besluitvorming vindt plaats op basis van consent.
Ondersteunende instrumenten
We ondersteunen ‘Sociaal Ontwerpend Leren als collectief leerproces waarin alle professionals mede-eigenaar worden van de schoolontwikkeling’ met offline en online instrumenten.
Hieronder een paar voorbeelden:
Online instrumenten
We zijn voorstander van de combinatie van de offline instrumenten met het Mevolution e-portfolio+.
Wil je verkennen of wij je kunnen ondersteunen?
Neem contact met ons op
Contact
info@mevolution.nl
+31 06 29 51 69 41